VRIJWILLIGERS HELPEN. WIE HELPT HEN?

21-12-2010

Een campagne voor de promotie van het vrijwilligerswerk in zorg en hulpverlening

- Vrijwilligers in de zorg zijn goed voor kwart miljard euro per jaar.
- 63% van de Vlamingen vindt vrijwilligerswerk een ideale vrijetijdsbesteding.
- Honderdduizend vrijwilligers in de zorg vragen de steun van Vlaanderen!

Op dit ogenblik zetten 1 op 5 van de Vlamingen van 16 jaar of ouder zich in als vrijwilliger: 800 000 mensen. Onder hen zijn er meer dan 100 000 actief in zorg of hulp. Ze zijn o.a. aan de slag in de thuiszorg, bij vervoer van minder-mobiele mensen, in patiëntenverenigingen, bij gehandicapten en in de vele gezondheids- en welzijnsvoorzieningen.
 
Wie zijn de vrijwilligers ?
Het vrijwilligerswerk heeft zijn maatschappelijke waarde reeds lang bewezen. De kwaliteit van leven en de sociale cohesie worden erdoor verbeterd. Onnoemelijk veel mensen mogen hun deugddoende steun in soms erg moeilijke momenten ondervinden! Vrijwilligers worden terecht beschouwd als het levende bewijs van de solidariteit tussen mensen. De Vlaamse Administratie Planning en Statistiek (APS) kwam in de jaarlijkse VRIND-studie in 1998 tot de vaststelling dat vrijwilligers significant meer actief zijn in de lokale gemeenschap, beter scoren op solidariteit en toleranter zijn tegenover vreemdelingen. Maar ook economisch biedt de vrijwilliger een meerwaarde. Als elk van de 100 000 vrijwilligers gemiddeld 6,5 u per week presteert gedurende 40 weken, verrekend volgens het minimumjaarloon, dan komt onze berekening van de economische waarde van hun inzet op ongeveer een kwart miljard euro per jaar.

Uit studies van de Koning Boudewijnstichting blijkt dat vrijwilligers zowel bij de werkende bevolking (14%) als bij de niet-actieven (11,7%) te vinden zijn. In zorg en hulp zijn in hoofdzaak vrouwen actief als vrijwilliger nl. 36,3% tegenover 14% mannen. Uit recente APS-cijfers blijkt dat we de meeste vrijwilligers vinden in de leeftijdsgroep 45 – 64 jaar en overwegend een hogere opleiding hebben.

Uit de onderzoeksresultaten van de trendbarometer van het bureau Bekxpertise (2006) blijkt dat 63% van de Vlamingen en Nederlanders in de leeftijdsgroep 51-65 jaar vrijwilligerswerk de ideale vrijetijdsbesteding vinden. Alleen reizen (94%), hobby’s (91%) en sporten (70%) doen het beter. Uit de resultaten besluit Bekx dat het ik-tijdperk voorbij is: ‘Het is niet langer ieder voor zich’. (Nathalie Bekx in De Morgen van 15 december 2006)

Door het federale parlement en de regering werden in 2006 belangrijke inspanningen gedaan voor het statuut van de vrijwilliger. Zo werden de verzekering burgerlijke aansprakelijkheid en de organisatienota verplicht. Deze aangelegenheden waren (gelukkig) reeds in 1994 door het Vlaamse decreet voor het vrijwilligerswerk in welzijn en gezondheid geregeld. Via dit decreet werd de erkenning van vrijwilligersorganisaties mogelijk gemaakt. In dit decreet werd de verzekering, de afsprakennota en de vorming geïntroduceerd. Vlaanderen nam daarmee het voortouw in de erkenning en de ondersteuning van het vrijwilligerswerk. 20 000 vrijwilligers zijn vandaag actief in ongeveer 150 via dit decreet erkende verenigingen. Daarnaast zijn binnen de professionele voorzieningen voor ouderen, jeugd, handicap… en in de ziekenhuizen vele anderen aan de slag.

Wat is het probleem?
In het spoor van belangrijke maatschappelijke ontwikkelingen wijzigen het profiel en de verwachtingen van de vrijwilligers. Zij willen meer en beter geïnformeerd te zijn. Eigen initiatieven nemen naast en samen met de professionelen hoort bij hun ambitie. Zij kiezen minder voor een levenslang engagement. Eigen interesse combineren met inzet voor anderen geniet de voorkeur. Bovendien worden ze samen met de beroepskrachten geconfronteerd met steeds grotere (soms terechte) kwaliteitsverwachtingen van cliënten. Samen met de vrijwilligers zullen we nadenken over hun vragen naar ondersteuning.

Dit alles maakt dat het decreet van 1994 een goede eerste stap was, maar dringend aan herziening toe is. Dat had de overheid ook begrepen. Daarom vroeg ze zelf een evaluatie aan Het Vlaams Steunpunt Vrijwilligerswerk en aan de administratie.
Hieruit komt naar voor dat een dringende bijsturing nodig is, zowel voor de vrijwilligers in autonome kleine verenigingen als voor vrijwilligers die werken in diensten en voorzieningen. Het gaat vooral om mogelijkheden te creëren voor een beperkte personeelsomkadering, zodat zowel de continuïteit van de werking als de taken i.v.m. administratie, dagelijkse ondersteuning, vorming, groepswerking en samenwerking met beroepskrachten degelijk uitgebouwd kunnen worden. Voor kleine verenigingen kan dit ook in een klein netwerk worden opgenomen. Daartoe moet samenwerking worden gestimuleerd.

Wat willen we?
Een toekomstgerichte aanpak als antwoord op de acute ondersteuningsbehoeften die zich zowel voor kleine op zichzelf staande verenigingen als voor grotere ingebouwde vrijwilligerswerkingen opdringen. Erkenning van de bijzondere waarde van wat ze doen moet zich vertalen in een meer aangepast beleid dat ook rekening houdt met de grote verschillen tussen verschillende vrijwilligerswerkingen, zodat een gedifferentieerde degelijke ondersteuning mogelijk wordt. Voor het ingebouwde vrijwilligerswerk vraagt dit een degelijk uitgewerkte kaderregeling die het vrijwilligerswerk als volwaardige partner in de zorg en hulpverlening ten volle tot zijn recht doet komen. Dit alles hoeft niet zoveel geld te kosten, vergeleken met het belangrijke maatschappelijk en zelfs economisch terugverdieneffect dat ermee gepaard gaat.

Met het platform van ondertussen 120 organisaties vragen we dat de Vlaamse regering de draad terug opneemt. In het spoor van het in november 2006 ondertekende charter tussen de Vlaamse Regering en de Verenigde Verenigingen vragen wij aandacht voor het vrijwilligerswerk.

Wat doen we?

2011 is het Europees Jaar van het Vrijwilligerswerk. Je vindt alle informatie op deze site: http://www.eyv2011.be/site/nl/ .

Over de Vlaamse organisatie die aan de activiteiten deelneemt, Vlaams Steunpunt Vrijwilligerswerk vzw, vind je meer op http://www.vrijwilligersweb.be/  en op http://www.vrijwilligerswerk.be/ .

Het Vlaams Steunpunt Vrijwilligerswerk wil zijn activiteiten ook laten kaderen in De Verenigde Verenigingen, de koepel voor de Vlaamse middenveldorganisaties. Meer hierover vind je op deverenigdeverenigingen.be .

In 2011 wordt ‘De Week Van De Vrijwilliger’ georganiseerd van zaterdag 26 februari tot en met zondag 6 maart. 

De website http://www.vrijwilligersweb.be/ zal o.a. over dit evenement de nodige informatie verschaffen.