Veiligheid en doeltreffendheid van langdurige intraveneuze toediening van edaravone voor de behandeling van patiënten met amyotrofische laterale sclerose

Abstract
Belang: Intraveneus edaravone is goedgekeurd als ziektemodificerend geneesmiddel voor patiënten met amyotrofische laterale sclerose (ALS). De werkzaamheid van dit geneesmiddel is echter alleen bewezen door de gunstige effecten op korte termijn die zijn aangetoond in het MCI186-ALS19-onderzoek bij een subpopulatie waarbij werkzaamheid werd verwacht.

Doelstelling: De veiligheid en doeltreffendheid op lange termijn beoordelen van een behandeling met intraveneus edaravone bij ALS-patiënten in een praktijkgerichte klinische setting.
Opzet, setting en deelnemers: Multicentrisch cohortonderzoek met 'propensity score matching', uitgevoerd tussen juni 2017 en maart 2020 in 12 academische ALS-verwijscentra die zijn aangesloten bij het Duitse Motor Neuron Disease Network. 738 van de 1440 gescreende patiënten werden opgenomen in de 'propensity score matching'. De uiteindelijke analyses omvatten 324 ALS-patiënten, waaronder 194 patiënten die een intraveneuze behandeling met edaravone kregen (141 kregen ≥4 opeenvolgende behandelingscycli, waarbij 130 werden gematcht) en 130 met een 'propensity score'-gematchte ALS-patiënten die de standaardbehandeling kregen. Bij alle patiënten was er op basis van de El Escorial-criteria sprake van waarschijnlijke of definitieve ALS, waarbij de ziekte tussen december 2012 en april 2019 was opgetreden. De subgroepen werden gedefinieerd aan de hand van de inclusiecriteria van het MCI186-ALS19-onderzoek om te bepalen welke patiënten wel (EFAS) of niet (niet-EFAS) in aanmerking kwamen.

Blootstellingen: Intraveneus edaravone in combinatie met riluzol tegenover riluzol alleen.

Belangrijkste uitkomsten en maatregelen: Patiëntkenmerken en systematische veiligheidsbeoordeling voor patiënten die minstens 1 dosis intraveneus edaravone kregen. De doeltreffendheid van edaravone werd beoordeeld door patiënten die minstens 4 behandelingscycli kregen te vergelijken met 'propensity score'-gematchte ALS-patiënten die enkel een standaardbehandeling kregen. De primaire uitkomst was het ziekteverloop, dat werd gemeten aan de hand van de afname in de ALS Functional Rating Scale-Revised (ALSFRS-R)-score. De secundaire uitkomsten waren de overlevingskansen, de tijd tot beademing en de verandering in ziekteprogressie vóór de behandeling in vergelijking met die tijdens de behandeling. Gezien de gematchte onderzoeksopzet, werden de patiënten die edaravone kregen en hun tegenhangers in de controlegroep bij de analyses van de ziekteprogressie als gerelateerde steekproeven beschouwd. Voor de analyses inzake de overlevingskansen en de tijd tot beademing werd een stratificatie van de kwintielen van de propensity score toegepast.

Resultaten: In totaal begonnen 194 patiënten aan een behandeling met intraveneus edaravone: 125 (64 %) waren mannen en de mediane leeftijd was 57,5 jaar (IQR, 50,7-63,8 jaar). Er werden in 30 gevallen (16 %) mogelijke bijwerkingen waargenomen, voornamelijk infecties op de infusieplaats en allergische reacties. De ziekteprogressie bij 116 patiënten die gedurende een mediaan van 13,9 maanden (IQR, 8,9-13,9 maanden) met edaravone werden behandeld, verschilde niet van de progressie bij 116 patiënten die gedurende een mediaan van 11,2 maanden (IQR, 6,4-20,0 maanden) een standaardbehandeling kregen (ALSFRS-R-punten/maand, -0,91 [95 % CI, -0,69 tot -1,07] versus -0,85 [95 % CI, -0,66 tot -0,99]; P = .37). Er werden geen grote verschillen waargenomen in de secundaire eindpunten betreffende de overlevingskansen, de tijd tot beademing en de verandering in ziekteprogressie. Bovendien verschilden de uitkomsten tussen de patiënten die met edaravone werden behandeld en de gematchte patiënten niet binnen de EFAS- en niet-EFAS-subgroepen.

Conclusies en relevantie: Uit deze cohortstudie met 'propensity score matching', bleek dat een langdurige behandeling met intraveneus edaravone voor ALS-patiënten weliswaar haalbaar was en over het algemeen goed werd verdragen, maar niet gepaard ging met enig ziektemodificerend voordeel. Intraveneus edaravone biedt ten opzichte van de standaardbehandeling mogelijk geen klinisch relevant extra voordeel.

Vertaling: Emilie Poissonnier
Bron: JAMA Neurol.