Overactiviteit van enzym HDAC6 verergert symptomen ALS

Onderzoekers van het Vlaams Instituut voor Biotechnologie (VIB) en de KU Leuven hebben bij fruitvliegen aangetoond dat overactiviteit van het enzym HDAC6 aan de zenuweindes de symptomen verergert van de neurodegeneratieve aandoening Amyotrofische Laterale Sclerose (ALS). De werking van dit enzym verhinderen zou een mogelijk beschermend effect kunnen hebben voor ALS.

Patrik Verstreken (VIB/KU Leuven): “Niemand wil een degeneratieve aandoening zoals Amyotrofische Laterale Sclerose (ALS), waarbij de coördinatie van alle spieren wegvalt door de geleidelijke aantasting van zenuwcellen. ALS-patiënten maken het hele ziekteproces tot aan de verstikkende dood daarenboven heel bewust mee. Elk extra inzicht in de disfunctie van zenuwcellen en in de defecte transmissie van signalen naar de spieren opent de weg naar verder gericht ALS-onderzoek.”

Amyotrofische Laterale Sclerose – een aftakelingsproces
Bij patiënten met ALS sterven zenuwcellen af die instaan voor de synaptische transmissie. Dit is het overbrengen van signalen naar de spieren, onontbeerlijk voor de coördinatie van de spieren. ALS valt onder de noemer van neurodegeneratieve aandoeningen, zoals de ziekte van Parkinson. Het is een progressieve, invaliderende neurologische ziekte waar geen behandeling voor bestaat. ALS-patiënten maken alles bewust mee. Niet zelden kiezen ALS-patiënten voor euthanasie om geen verschrikkende verstikkingsdood te moeten sterven, want ook de ademhalingsspieren laten het op het einde afweten.

Overactiviteit HDAC6
Katarzyna Miskiewicz, Liya Jose en Patrik Verstreken onderzochten hoe dit soort zenuwcellen defect raakt in fruitvliegen die een vorm van ALS uitdrukken. Fruitvliegen zijn een zeer geschikt modelorganisme voor neurologisch onderzoek. Bij ALS situeert het specifieke defect zich bij de zenuweindes, waar de onderzoekers een overactiviteit van het enzym HDAC6 vaststelden. Deze overactiviteit van HDAC6 is een oorzaak van de verstoorde synaptische transmissie, met een symptomatische verergering van de ziekte als gevolg. Om dit proces te stoppen zou het in theorie helpen om de overactivatie van het enzym HDAC6 tegen te werken om zo tot een ‘normale’ activiteit van het HDAC6 te komen. 

Niet alleen HDAC6-defect
Hoewel deze ontdekking een mogelijke piste voor een symptomatische ALS-behandeling effent, moet worden opgemerkt dat het HDAC6-defect heel waarschijnlijk maar één van de vele enzymdefecten is die bij ALS een rol spelen. Zo toonde Patrik Verstreken samen met Wim Robberecht (VIB/KU Leuven) eerder al aan dat een ander enzym dat betrokken is bij ALS, Elp3, op hetzelfde proces als HDAC6 aan de zenuweindes inwerkt. Idealiter worden de verschillende pistes verder onderzocht in de hoop ooit een middel tegen ALS te vinden.

Publicatie
"HDAC6 is a Bruchpilot de-acetylase that facilitates neurotransmitter release."
miskiewicz, jose et al., Cell Reports 2014

Bron: VIB