10 korte artikels over de huidige stand van zaken in ALS-onderzoek

ALS-onderzoek: Stamcellen, Risicofactoren, emotie verwerking

VAN AMY MADSEN

10 korte artikels over de huidige stand van zaken in ALS-onderzoek, waaronder stamcel studiesen onderzoeksmodellen; risicofactoren; SOD1, TDP43 en C9orf72 ALS-veroorzakende mutaties, en meer.

Dit overzicht van recente studies in Amyotrofische Laterale Sclerose (ALS) en klinische studies omvat:

  
• overzicht over Brainstorm Cell Therapeutics' NurOwn stamcel studie;
• bevindingen met betrekking tot: ALS-risico, zenuwcel bij ALS, K3E mutatie in het SOD1 gen, testen voor de ALS-geassocieerde C9orf72 mutatie, stamcelstudie model voor sporadische ALS;
• studie resultaten met betrekking tot progesteron behandeling bij ALS-muizen, en het vermogen om emoties te verwerken bij  ALS en frontotemporale dementie (FTD), en
• wetenschappelijke beschouwingen omtrent de rol van het abnormale TDP43 eiwit in de ziekte en de potentiële rol van omgevingsfactoren op de ontwikkeling van ALS.

Weesgeneesmiddel statusin Europa voor NurOwn

De Europese Commissie verleende, op 29 juli 2013, de Weesgeneesmiddel erkenningvoor NurOwn, voor de behandeling van ALS in de Europese Unie. De Weesgeneesmiddel erkenning voorziet de farmaceutische bedrijven van financiële steun om een geneesmiddel voor een zeldzame ziekte te ontwikkelen. De stamceltherapie, in ontwikkeling door BrainStorm Cell Therapeutics, ontving eerder de status van Weesgeneesmiddel van de Amerikaanse Food and Drug Administration (FDA) in 2011. Brainstorm meldde in een persbericht, 1 aug. 2013, de preliminaire veiligheidsgegevens van haar fase 2a test op NurOwn bij mensen met ALS in het Hadassah Medical Center in Jeruzalem, Israël. Het bedrijf meldde dat de experimentele behandeling goed verdragen werd en er geen ernstige bijwerkingen waargenomen werden in de tweede groep van proefpersonen.

Hoger risico op ALS in het noorden van New England?

Studieresultaten wijzen gebieden aan met een hoog ALS-incidentie (het aantal nieuwe gevallen van ALS jaarlijks geïdentificeerd) in de noordelijke New England staten van New Hampshire, Vermont en Maine, dit meldt een onderzoeksteam onder leiding van Elia W. Stommel bij Dartmouth-Hitchcock Medical Center in Libanon, N.H. Het team identificeerde 11 ALS-clusters in vier verschillende gebieden, waar het aantal ALS-patiënten hoger was dan de verwachte incidentie van de ziekte in de Verenigde Staten. Verder onderzoek is nodig om te bepalen of er correlatie bestaat tussen deze gebieden en potentiële milieu risicofactoren. De bevindingen werden online gepubliceerd op 23 juli 2013, in “Muscle and Nerve”.

Cerebrospinale vloeistof in ratten getroffen door ALS

Een onderzoeksteam onder leiding van TR Raju bij het Nationale Instituut van Geestelijke Gezondheid en Neurowetenschappen in Kamataka, India, meldt dat het inbrengen van menselijk hersenvocht met sporadische ALS in de hersenen van ratten geassocieerd werd met een verhoogde activiteit (hyperexcitatie) van motor neuronen, zowel als structurele veranderingen in de hersenen die tot motorische dysfunctie leiden. De bevindingen, die online gepubliceerd werden op 31 juli 2013, in het Journal of Neural Transmission, ondersteunen het idee dat veranderingen in motor neuron prikkelbaarheid een rol spelen bij ALS.

K3E mutatie in het SOD1 gen

In een studie uitgevoerd bij ALS-patiënten van Poolse en Japanse afkomst, tonen de bevindingen aan dat ALS-veroorzakend K3E mutatie in het superoxide dismutase 1 (SOD1) gen geassocieerd is met een traag vorderend, arm-beentype van ALS.   De studie omvatte deelnemers met de K3E mutatie, gemiddelde leeftijd bij aanvang was 54 jaar, gemiddelde overlevingstijd was ongeveer 8,5 jaar, en leeftijd van overlijden varieerde van 45 jaar tot 77 jaar. Het team - onder leiding van Hubert Kwiecinski, met leden in Polen en Japan - publiceerde zijn bevindingen online op 30 juli 2013 in ‘Amyotrophic Lateral Sclerosis and Frontotemporal Degeneration’.

DNA-bloedtest om C9orf72-geassocieerde ALS te bepalen

Het is mogelijk dat een ziekte-veroorzakende mutatie -alleen aanwezig in het centrale zenuwstelsel weefsel (hersenen en ruggenmerg) -over het hoofd kan gezien worden Dit komt voor als er gescreend wordt in een DNA-bloedstaal. De bevindingen van een Australische studie, met 38 mensen met sporadische ALS, suggereren nochtans dat het onwaarschijnlijk is dat het bewijs voor een ALS-associated C9ORF72 mutatie in het centrale zenuwstelsel weefsel te vinden zou zijn, zou gelijkaardig bewijs ervan gevonden wordt in het bloed. De bevindingen suggereren dat een routine DNA-bloedtest waarschijnlijk voldoende is om een diagnose te stellen van C9orf72 ALS. Het team, geleid door Bing Yu in het Royal Prince Alfred Hospital en Sydney Medical School, publiceerde zijn bevindingen online op 19 juli 2013, in PLoS One. Zie ’Can ALS-Associated C9ORF72 Repeat Expansions Be Diagnosed on a Blood DNA Test Alone?‘ Opmerking: Genetisch testen op bloedstaal voor C9orf72ALS en C9orf72 frontotemporale dementie (een spectrum van cognitieve en gedragsproblemen) is mogelijk. Voor info over het verkrijgen van genetische testen of interpretatie van testresultaten, contacteer uw ALS ziekenhuis.

Cellulair model voor sporadische ALS

Bij onderzoek naar ziekten, moet het onderzoeks “model" – hetzij een muis of cellen in een petri-schaaltje –de onderzochte ziekte nauwgezet nabootsen. Met dat doel, rapporteert een onderzoeksteam dat ze geïnduceerde pluripotente stamcellen (iPSCs) ontwikkelden uit cellen afkomstig van mensen met sporadische ALS en van gezonde personen. De iPSCs - cellen die genetisch teruggeprogrammeerd zijn tot een stamcellen- werden vervolgens bewerkt  tot ze motor neuronen worden. Bij vergelijking tussen iPSCs  afkomstig van ALS en gezonde  cellen, vertoonden de cellen afkomstig van ALS-patienten  ALS-geassocieerde afwijkingen. Het team stelt vast dat zulke van iPSC-afgeleide motor neuronen een accuraat cellulair model  voor de ziekte zou kunnen zijn. De bevindingen werden online gepubliceerd op 25 juli 2013, in ‘Molecular and Cellular Neuroscience’.

Progesteron oefent neuro-protectief effect uit in muizen

Resultaten van een studie uitgevoerd in Zuid-Korea tonen aan dat behandeling met het hormoon progesteron geassocieerd werd met een verminderde zenuwcel dood, tragere progressie van motorische disfunctie en een langere gemiddelde levensduur in een muismodel studie van ALS. De kennelijke voordelen bij de muizen kan het resultaat zijn van activering in het ruggenmerg van een cellulair schoonmaak en opruimingsprocedé, autophagie genoemd. Het onderzoeksteam, onder leiding van Jae-Young Koh bij de Ulsan College of Medicine in Seoul, publiceerde zijn bevindingen online op 26 juli 2013, in ‘Neurobiology of Disease’.

De verwerking van emoties zou ALS-FTD kunnen voorspellen

Het vermogen om emoties te verwerken verwijst naar vaardigheden als het nauwkeurig interpreteren van gezichtsuitdrukkingen van anderen, stemintonatie en gebaren, herkennen van oprechtheid en sarcasme, en het analyseren van contextuele aanwijzingen voor het bepalen van de waarheid of bedrog in een  gesprek. Resultaten van een studie uitgevoerd in Australië tonen aan dat de verwerking van emoties sterk verminderd is bij mensen met frontotemporale dementie (FTD) en met ALS-FTD. (FTD veroorzaakt een spectrum van cognitieve en gedragsproblemen; ALS-FTD verwijst naar het gelijktijdig optreden van zowel ALS en FTD) Daarentegen werd de verwerking van emoties niet beïnvloed bij mensen met ALS die geen dementie hadden.

Verrichten van de emotiesverwerkende taken zou een nuttig, klinisch hulpmiddel kunnen bieden bij het identificeren van patiënten met vroege FTD-ALS, merkte het onderzoeksteam onder leiding van John Hodges aan de universiteit van South Wales, Sydney op. Het team publiceerde zijn bevindingen online op 29 juli 2013, in ‘Amyotrophic Lateral Sclerosis and Frontotemporal Dementia’.

TDP43 in ALS en FTD

Jonathan Janssens en Christine Van Broeckhoven, beiden aan de Universiteit van Antwerpen (België), benadrukken en discussiëren over de actuele kennis van de functie van abnormale TDP43 eiwit in neurodegeneratie. De auteurs beschouwen verschillende ziekte evoluties  met het abnormale TDP43 eiwit, het ontbreken van effectieve therapieën om het ALS en FTD ziekteverloop te genezen of te vertragen, het belang van dierlijke modellen die ALS en FTD nabootsen in het verkrijgen van nieuwe inzichten in TDP43 biologie, en de vooruitgang in de stamcel technologie die nieuwe mogelijkheden om TDP43-gerelateerde neurodegeneratie en therapeutische strategieën te bestuderen kunnen creëren. Lees de volledige recensie, online gepubliceerd 29 juli 2013, in Human Molecular Genetics: Pathological Mechanisms Underlying TDP43 Driven Neurodegeneration in FTLD-ALS Spectrum Disorders.

Omgevingsfactoren en ALS

Een onderzoeksteam aan de Second University van Napels (Italië) beoordeeld de actuele kennis van toxische factoren die kunnen bijdragen tot de ontwikkeling van ALS, met de nadruk op de mogelijke rol van cyanobacteriën (ook bekend als blauwalgen), zware metalen en pesticiden. Het team publiceerde haar onderzoek online op 24 juli 2013, in het ’International Journal of Molecular Sciences’. Zie Exposure to Environmental Toxicants and Pathogenesis of Amyotrophic Lateral Sclerosis: State of the Art and Research Perspectives.

Vertaling: ALS Liga: Karla

Bron: MDA/ALS Newsmagazine