Invloed van cholesterol op ALS

We horen steeds maar dat teveel cholesterol ongezond is, over te lage cholesterol horen we zelden iets terwijl dit laatste ook voor gezondheidsproblemen kan zorgen. Is er niets bekend over ALS/PLS en te lage cholesterolwaarden ? Werd hier nooit onderzoek naar gedaan ?

Het is inderdaad zo dat te hoge cholesterol- en trigliceridenwaarden aanleiding geven tot ziekten van hart en bloedvaten, maar voldoende cholesterol is noodzakelijk. Het is een belangrijk bestanddeel van celmembranen van cellen waaronder bij uitstek de zenuwcellen. Daarnaast is de inname van vetten ook belangrijk omdat een aantal vetoplosbare vitaminen (zoals vitamine E) langs deze weg opgenomen worden.

Er zijn enkele neuromusculaire ziekten die veroorzaakt worden door te lage cholesterolwaarden en/of een tekort aan vitamine E. Hierbij staat niet zozeer een degeneratie van motorneuronen op de voorgrond, zoals bij ALS, maar een poly-neuropathie met aantasting van sensibele en motorische zenuwvezels.

Of lage cholesterolwaarden of een tekort aan vetoplosbare vitaminen een rol spelen in het ontstaan van ALS is niet geweten. Een te laag cholesterolgehalte wordt in elk geval niet frequent aangetroffen bij ALS patiënten, maar de mogelijke rol van hypocholesterolemie werd nooit op systematische wijze bestudeerd. Sinds kort zijn er gegevens die erop wijzen dat een hoge inname van poly-onverzadigde vetzuren en vitamine E het risico op het krijgen van ALS zou kunnen verminderen (1) . De inname van poly-onverzadigde vetten en vitamine E was lager bij ALS patiënten ondanks het feit dat er een hogere dagelijkse energieinname was. Deze hogere energie-inname kadert in een hypermetabole toestand waarin sommige ALS patiënten verkeren. Deze hypermetabole toestand bestaat uit een hoger energieverbruik met toegenomen afbraak van vet- en spierweefsel, ondanks een hogere voedselinname. De oorzaak hiervan is niet goed gekend, maar behandeling van ALS muizen (die de G86R mutatie in superoxide dismutase 1 tot over expressie brengen) met een energie- en vetrijk dieet kon de overleving met 20% doen toenemen (2) . In deze muizen was er een verhoogde klaring van vetten uit het bloed zodat er geen gestegen vetgehalte optrad na het eten. Dit verhoogd vetmetabolisme kon genormaliseerd worden door een vetrijk dieet. Of een energie- en vetrijk dieet (eventueel door vroegtijdig plaatsen van een PEG-sonde) gelijkaardige effecten hebben bij ALS patiënten is niet geweten. De mogelijkheid bestaat dat vroege plaatsing van een PEG-sonde het ziekteverloop van ALS patiënten vertraagt (3) , maar verdere studies naar de rol van vetten en energiemetabolisme in het ontstaan van motor neuron degeneratie en in de behandeling van ALS zijn vereist.

Referenties:

1. J. H. Veldink et al., J Neurol Neurosurg Psychiatry 78, 367 (Apr, 2007).

2. L. Dupuis, H. Oudart, F. Rene, J. L. Gonzalez de Aguilar, J. P. Loeffler, Proc Natl Acad Sci U S A 101, 11159 (Jul 27, 2004).

3. H. Mitsumoto et al., Amyotroph Lateral Scler Other Motor Neuron Disord 4, 177 (Sep, 2003).